Allahu Təala Quranı Kərimində belə buyurmaqdadır: (Namaza qalxdığınız zaman üzlərinizi və dirsəklərə qədər əllərinizi yuyun və başlarınıza sığal edin və iki topuq sümüklərinə qədər ayaqlarınızı yuyun.) Dəstnamaz İsra gecəsi beş vaxt namazla birlikdə fərz olmuşdur.
Dəstnamazın şərtləri on dörddür:
1- Dəstnamaz alan olan kimsənin İslam olması,
2- Yaxşını, pisi, faydanı, zərəri bir-birindən ayırd edə bilməsi (1),
3- Dəstnamaz alına biləcək suyun olması,
4- Tam suyun təmiz olduğunu bilməsi, təmiz olan və təmiz olmayan iki su bir-birindən ayırt edilə bilmədiyi bir zamanda, təmiz olanını araşdırmaq şərtdir. Belə bir halda dərhal biriylə dəstnamaz alaraq , sonradan o suyun təmizliyi aydın olsa da, o dəstnamaz səhih olmaz.
5-Dəstnamazsız olduğunun təsdiqlənməsi. Əgər dəstnamazım pozuldumu pozulmadımı? deyə şübhəyə düşər də, o tərəddüd halında ikən dəstnamaz alsa və sonra dəstnamazsız olduğu aydınlaşdırsa, niyyətindəki zərurətsiz olan tərəddüdündən ötəri, dəstnamazı səhih olmaz. Çünki əsl olan dəstnamazsızlıqdır. Əgər dəstnamazsız olduğu aydınlaşdırmazsa zərurətə görə dəstnamazı caiz olar (2),
6- Niyyəti gecikdirməməsi, Əgər «İnşaallah dəstnamaz almağa niyyət edirəm» deyə niyyət edib də gecikdirməyə qəsd edər və ya mütləq olaraq söyləsə niyyəti səhih olmaz. Teberrük qəsdi ilə olsa səhihdir.
7- Dəstnamaz halında dəstnamaza zidd halların zühur etməməsi, aybaşı, nifas, tenasül alətinə toxunmaq kimi.
8- Su ilə yuyunan üzv arasında suyun dəriyə dəyməsinə mane olacaq şam və torpaq kimi bir maneənin olmaması.
9- Dəstnamazı necə ala bilməsi,
10- Dəstnamazın fərzlərini sünnələrindən ayıra bilməsi; Əgər elmlə məşğuliyyət edirsə bu onun üçün mümkündür. Elmlə məşğuliyyət etmirsə heç olmazsa dəstnamazın fərzlərini öyrənib, sünnəni fərz deyə etiqad etməməsi.
11- Dəstnamaz alma niyyətinin dəstnamazın sonuna qədər davam etməsi; Əgər dəstnamaz alarkən bir üzvünü təmizlik və ya sərinləmə qəsdi ilə yusa niyyət orada kəsilər, oraya qədər olan yumalar səhihdir. Dəstnamazın davamını istəsə yenidən niyyət edərək dəstnamazını tamamlayar.
12- Əzaların üzərindən suyun axıdılması,
13- Su çatmayan barmaq aralarını yuması.
14- Dəstəmaz üzvlərini tamamlayıcı yerləri yuması şərtdir. Məsələn üzün yuyunmasında saçın üzə hüdud olan qisimini, qulaqların bir qisimini, çənə və yanaqların altını yuması kimi. Çünki vacibin, ancaq özü ilə tamamlanan şey də vacibdir. Bu şərtlərə, sidiyini tuta bilməyən və ya istihaza qanı gələn üzr sahibləri üçün vaxtın girməsi, istincanın təqdim edilməsi, tenasül alətindən axan qan və ya sidik üçün bir bez istifadə edilməsi və ya bağlanması şərtləri də əlavə olunar.
Dəstnamazın Fərzləri Altıdır:
1-Niyyət etmək. Niyyət: bir fili qəsd edərək onu etməkdir. Dəstnamaz alan bir kimsə üzün ilk qisimini yuyarkən niyyət etməsi lazım olub belə niyyət edər: Yəni (fərz olan dəstnamazı almağa niyyət etdim.) (3)
Niyyətin məhəlli ürəkdir. Dilnən söyləməsi sünnədir. Və bundan məqsəd ibadətin adət halındakı hərəkətlərdən ayrılmasıdır. Şərtləri də, Niyyət edənin İslam olması, şikayət qabiliyyətində olması, niyyət edilən şeyi bilməsi, gecikdirməməsi və ibadətin ilk vaxtında etməsidir.
2- Üzün yuyunması: Üz uzunlamasına, alında saçın bitdiyi yerdən çənənin və iki çənə sümüyünün altına qədər, enləməsinə qulaqdan qulağa olan qisimdir. Üzün üzərində suyun dəriyə dəyməsinə mane olacaq çirk və çapakların aradan qaldırılması lazımdır. Üz üzərində kirpik, qaş, bığ, alt dodaq altındakı ətlər kimi bunların hər tərəfi yuyunması lazımdır. Qarşıdan baxınca dərisi görünən yüngül saqqallı kəslər saqqallarının altına da suyu dəydirmələri lazımdır. Üz dərisi görünməyən qatı saqqallılar isə, saqqalın görünən qisimini yumaları kafidir.
3-Əlləri dirsəkləriylə birlikdə yumaq: Əl və qol üzərindəki ət və çatlaqların və çox ət qisimlərinin yuyunması lazımdır.
4- Başı sığal etmək: Başın hüdudu daxilindəki dərinin və ya saçın ən az bir şəkildə sığal edilməsi kafidir.
5-Topuq sümükləri ilə (4) birlikdə iki ayağı yumaq: Barmaq aralarının çatlaqlıqların, dırnaq altındakı çirklərin yuyunması lazımdır.
6-Tərtib etmək: Yəni dəstnamaz əzalarının yuyunmasını Ayədəki sıra ilə etmək. Əvvəlcə üz, sonra qollar, sonra başı sığal etmək, və sonra ayaqları yumaq.. Boy dəstəmazında da tərtib belədir (5). Dəstəmazı bitirmədən əvvəl və ya bitirdikdən sonra, bir üzvün yuyunmasında şübhəyə düşən bir kimsə, o üzvü və ondan sonrakıları yusa dəstnamazı səhihdir. Lakin şübhəsi niyyət də isə yenidən dəstnamaz alması və ya qüsl etməsi lazımdır.
(1) Muğni'l-Muhtac sa: 139 (2) Muğni'l-Muhtac sa: 52; əl-Envar sa:21
(3) -əl-Talibin dəri 1 sa: 36
(4) Ayaq bileginin iki tərəfindəki sümük çıxıntıları
(5) İanetü't-Talibin cild: 1 sa:41
